Werken: van perfectionisme naar zelfverzekerd zijn

Irene (38, foto) is ambitieus. Ze doet haar best om aan een professioneel ideaalbeeld te voldoen. Eerst als uitmuntende student, later als AIO en tenslotte als onderzoeker fysische geografie. Ze voelt zich afgerekend op hoe vaak ze publiceert en op hoe kritische collega’s haar evalueren.

Irene

Ze krijgt kinderen. Ze stopt met werken. Een verademing. Geen stress meer. En haar man heeft een goed inkomen.

Weer aan het werk

De kinderen worden groter en gaan naar de basisschool. Ze krijgt weer tijd voor zichzelf.

Irene wil weer aan het werk. Maar niet terug naar de universiteit. Ze is gespecialiseerd in water. Adviseur water zou voor de hand liggen. Ze wordt er alleen niet warm van. Maar wat dan?
Met die vraag gaan we wandelen.

De natuur

We lopen Amelisweerd in. Irene leeft op. Als geograaf weet ze veel van aarde en natuur. Ze snuift de herfstgeuren op. In het bos komt ze tot zichzelf.

Herfstig bos

We praten over haar grootste passie: natuur. Het moet iets met natuur zijn. Dáár ligt haar hart. Geen theorieën, geen ivoren toren. Maar dicht bij mensen. Bij kinderen? Natuuronderwijs geven – lessen, of workshops? Irene wil haar enthousiasme voor de waarde van de natuur op anderen overbrengen. Ze ademt diep en wijst op een konijntje.

Konijn

Ze filosofeert verder. ‘Misschien kan ik mensen met een burn-out begeleiden? In de natuur? Of als zelfstandige onderwijsontwikkelaar werken voor scholen? Lesmateriaal maken. Ik heb veel ideeën en ik lever maatwerk op specifieke vragen. Ik heb verstand van onderwijs en lesmateriaal.’

Natuurgids

Ze wil nog meer weten van de natuur. Irene schrijft zich in voor de opleiding tot natuurgids bij het IVN, het Instituut voor Natuureducatie en duurzaamheid. De cursus duurt anderhalf jaar. Ze onderzoekt meteen wat voor werk je met de opleiding kunt doen.

Na onze eerste wandeling is ze ontspannen en opgetogen. Ik geef haar de ‘basiswandeling’ mee, een podcast die ze kan beluisteren als start bij wandelingen die ze zelf gaat maken. Hij helpt haar om te focussen op zichzelf en de natuur. Later mailt Irene dat het haar goed doet. Het helpt haar om tot rust te komen.

Ondertussen praat ze met een leerkracht natuuronderwijs en een docent natuur op de Pabo. De eerste bijeenkomst van de IVN cursus maakt haar heel enthousiast. Ze ziet weer kansen.

Leergierig

Uit de Talententest komt haar onderzoekende karakter sterk naar voren. Irene is weetgierig, onderzoekend en creatief. Ze krijgt geen genoeg van ‘lekker leren’. Daar wordt ze blij van. Daarbij is ze goed in overzicht houden en grote lijnen zien.

Menselijk

Maar ze blijkt ook empathisch, betrokken en belangstellend. Ze ziet snel wat anderen bezighoudt.

Die uitkomst raakt een snaar bij Irene. In de academische competitie was geen tijd voor intermenselijk contact. Ze dacht dat het zo hoorde. Ze paste zich aan. Maar ze ziet het nu scherp: ze is mensgerichter dan ze altijd van zichzelf dacht.

Ze voelt zich raar. Ze voelt spijt over de eenzame jaren bij de universiteit. En ze is blij en hoopvol dat een ondergesneeuwde kant van haar kan ontspruiten. Ze raapt een openspringende bolster op. We zien de glanzende kastanje zitten.

Kastanjes

Rustig en stevig

Een paar weken later zie ik haar weer. Ze zet haar fiets neer en loopt op me af. Ik verwonder me vaak hoe mensen kunnen veranderen: hun houding, hun manier van lopen, de blik in hun ogen, de stand van hun mond. Irene veert naar me toe, met een zachte blik en een glimlach. Rustig en stevig.

‘Dit hele wandeltraject is een ontdekkingstocht naar mezelf geworden. Ik snap het nu: het grootste deel van mijn leven ben ik alleen maar dóór gegaan. Op mijn 28ste was ik gepromoveerd, getrouwd, en moeder van een zoon. Ik had alles. Dacht ik.

Maar het enige waar ik voor leefde was doorzetten en presteren. Ik werd gedreven door perfectionisme. Ik dreef van mezelf af: van het verlangen om wezenlijk in contact te zijn met anderen.

Ik wil het herontdekken. Ik ben nieuwsgierig naar de Irene die ik ben kwijtgeraakt.’

Hart op boom

Inzicht

We zijn er allebei stil van. De wind ruist zacht door de bomen. We klimmen een berg op. Bovengekomen vraag ik: ‘Wat is nu het meest aan de orde?’ Irene aarzelt niet: ‘Zelfontplooiing. En van daaruit bijdragen aan de maatschappij. Daar wil ik mijn kennis en vooral mijn menselijke kant inzetten. Maar ik heb geen haast. Ik kan er, financieel gezien, de tijd voor nemen. Dat wil ik doen.’ We vieren het met taart in de Veldkeuken en concretiseren haar wensen.

Duurzaamheid

Natuuronderwijs en het ontwikkelen van lesmateriaal, dat gaat het worden. De richting is duidelijk. Die natuurgidsenopleiding bij het IVN sluit er bij aan. Irene heeft een wens: leerlingen zulke ervaringen laten opdoen in de natuur dat ze zich bewust worden van duurzaamheid.

Ze regelt een stage op de school van haar kinderen en gaat aan de slag. Ze zet zich ook in voor natuurbeving voor ouderen. Ze vindt het heerlijk om ook de nieuwe doelgroep warm te maken. Op weg naar haar nieuwe toekomst.

Zelfverzekerd

Haar inzicht wordt steeds meer een overtuiging: ‘Ik heb me altijd gefocust op wat ik moést doen, in plaats van op wat ik wílde doen. Daarom was ik onzeker over mijn werk. Het was nooit goed genoeg. Nu ik weet wat ik écht wil voel ik me zelfverzekerd. De hang naar perfectionisme is weg. Ik geniet.’

Tips van moeten naar willen, van perfectionisme naar zelfverzekerdheid

• Moet je ook altijd van alles van jezelf? Verander in zinnen als ‘ja, maar ik moet…’ het woord ‘moeten’ eens in willen. Wat levert dat op?
• Perfectionisme is geen verkeerde eigenschap, alleen als het verstikkend werkt. Als het goed is, is het goed.
• Kijk eens naar de natuur. Daar is ook niet alles in orde. Afgebroken takken, rottende bladeren, kale plekken. Toch ervaren we vaak schoonheid in de natuur. Wat is jouw schoonheid?
• Lees ‘De optimalist’, van Tal Ben Sahar, over perfectionisme loslaten. Een toegankelijk boek met theorie en praktische oefeningen.

Heb je tips om om te gaan met perfectionisme? Vertel het ons op het weblog.

Succes en hartelijke groet,

Hilde Backus

©2012