Stress? Geef je speelse, vrije kant de ruimte (ook na de zomer)!

Wat doe jij om spanning en stress achter te laten en echt uit te rusten in je vakantie? Om je op weg te helpen inspireert trainer, psycholoog en wandelcoach Oda Salomons je en geeft suggesties hoe we door ons te verbinden met de natuur ruimte maken voor onze speelse, vrije kant. Neem de suggesties mee op reis, of geniet ervan in een natuurlijke omgeving bij jou in de buurt. Ook een fijn idee voor je coachee! Oda geeft onze trainingen ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ en ‘Wandelcoaching naar vitaliteit’.

Bij stress gaat het mis tussen brein, lichaam en omgeving

Misschien merk je het ook bij jezelf: je trapt nog even flink het gaspedaal in om de laatste zaken af te ronden voor je vakantie. Bij coachees met stress, merk ik dat ze het sowieso vaak moeilijk vinden om in hun dagelijks leven ruimte te geven aan kalmerende activiteiten zoals buiten- of creatieve activiteiten, waardoor ze fysiek kunnen herstellen. Het brein blijft daardoor in de ‘vechtstand’ staan van hard werken, doorzetten en in actie komen. Voor wandelen of spelen is geen tijd meer en dingen vóelen ook als een onbewuste dreiging: deadlines, conflicten op het werk, onverwachte taken en zetten ons brein en lichaam nog meer in de vechtstand.
Psychologen wijzen erop dat de chronische stress, die meer dan een miljoen Nederlanders ervaren, het gevolg is van die mismatch van het brein en lichaam met de omgeving.

Je voelt het in je lichaam

Hoe meer je de dreiging voelt, hoe sterker je dat aan je lichaam merkt: gespannen spieren, onrustig slapen, sneller geprikkeld, je libido verdwijnt, je bent moe, geen zin in eten of juist in zoete dingen. Het zou zomaar kunnen dat je langzaam naar een burn-out toe beweegt. De overleefmodus neemt dan de regie over: we gaan minder bewegen, kunnen ons minder goed concentreren, en nemen weinig initiatief. We houden ons koest in afwachting van betere tijden. En dan voelt niks meer speels of vrij aan ons.

Zo’n situatie reflecteert zich in de coachvraag ‘Hoe kan ik weer met plezier mijn werk doen, en leven?’ Voor de stress en burn-outcoach is het de uitdaging om coachees de eerste stap te laten zetten op het bospad naar herstel!

Oude breinpaden

Ons brein vormt zich in de relatie tot de omgeving. Hoe vaker we bepaald gedrag uitvoeren, hoe dieper de breinpaden en de neiging om dat gedrag te herhalen. Ons brein is efficiënt en 95% van ons denken gaat op de automatische piloot. Iemand die bijvoorbeeld heel goed kan klagen en mopperen doet dit omdat hij dit heel goed heeft geoefend, het is een ingesleten pad geworden. Net zoals bij mensen die hard door blijven werken en signalen van vermoeidheid negeren – dit is het pad dat ze altijd bewandelen en natuurlijk ook succesvol was.

Eric Goverde, pexels.com

Nieuwe breinpaden aanleggen

Maar je kunt nieuwe breinpaden aanleggen! Ons brein is plastisch. De meest toegankelijke manier is om je omgeving te veranderen – dan is de kans groter dat we ander gedrag gaan vertonen, door nieuwe prikkels uit de omgeving. Nieuwe activiteiten, nieuwe omgevingen veranderen ons brein. Als wandelcoach kun je daarom zo goed coachees begeleiden door hen letterlijk nieuwe paden te laten bewandelen, hen uit te dagen om te experimenteren met nieuw gedrag en samen te onderzoeken in welke omgevingen hun brein en lichaam tot bloei komt.

Gun jezelf deze zomer een florerende omgeving

Jij en je coachees weten vaak wel goed in welke omgeving ze floreren. Als je vraagt naar hun favoriete vakantiebezigheid, noemen veel mensen een buitenactiviteit. Misschien bergbeklimmen, in zee zwemmen, zeilen, vissen of wandelen in de vrije natuur.
Als we op vakantie zijn kunnen we ons in de avonturenstand zetten. We verbinden ons met de vrije persoon in ons, als we uit de dagelijkse routine stappen en nieuwe omgevingen exploreren.

Buiten zijn en ons verbinden met de natuur is voor ons lichaam en brein even belangrijk als zuurstof en water. Ons brein stemt zich vanzelf af op de sociale en natuurlijke omgeving. Als we ons met anderen of de omgeving verbinden, synchroniseren onze hersenen zich, dat is wat we contact noemen. We voelen ons in verbinding.

Welk landschap maakt jou speels?

Daag jezelf uit om deze zomer ruimte te geven aan je wilde vrije kant. Psycholoog en wildernisgids Bill Plotkin schreef het prachtige boek Wild Mind, waarin hij aangeeft dat onze wilde vrije kant de meeste ruimte krijgt in het landschap dat bij je past. Dan komt je sensuele, emotionele, speelse en instinctieve kant die een verwantschap heeft met rivieren, bergen, woestijnen, vlakten en bossen naar boven. Deze kant kent geen schaamte of angst.

In welk landschap komt jouw wilde, speelse natuur tot bloei? Is het een bos, de schraalheid van een vulkanisch gebied, de saamhorigheid van een kudde paarden, een snelstromende rivier, een verfrissend meer, de kracht van een waterval (er is er een op de Veluwe), de belofte van de zonsopgang? Ervaar welke plek resoneert met je innerlijke wilde, speelse natuur.

• Stap over een fysieke drempel
  Dat kan een riviertje zijn, een boomstam die over het pad ligt, om uit je dagelijkse routine te stappen. Laat bewust je denkende ik achter: je gedachten, je meningen, je analyses, interpretaties en oordelen. Door over een fysieke drempel te stappen, help je je brein bij de overgang naar een ruimer bewustzijn zonder oordeel. Meander zonder doel, dwaal door de natuur en voel waar je lichaam naartoe wil bewegen. Doe het ook als je lichte weerstand voelt, dat is je angst voor het onbekende en het is best gezond om die zo nu en dan te negeren.

• Verbind je lichaam
  Geef toe aan de neiging van je lichaam. Waar wil je lichaam naartoe bewegen? Wil ze snel, langzaam, wild? Of sta stil, exploreer de verbinding met je lichaam. Voel met blote voeten de aarde, het water, het gras, het zand. Doe het en laat de aarde, zon, rivier je huid voelen.
  Zing! Wat kan jou het schelen.
  Schrijf je diepste gedachten op, misschien wel in de vorm van een gedicht, een lied, een beweging of een dans.
  Reflecteer dan weer: Wat voel ik? Wat wil ik?

• Ga door, ook na de zomer
  Moedig jezelf aan om ook na de zomer aandacht te geven aan je vrije kant. Plant deze zomer een zaadje en cultiveer in de herfst als een tuinman jouw innerlijke wilde planten. Het is niet moeilijk. Je hoeft het alleen maar te doen en geef het de ruimte in je dagelijks leven. Meld je in het najaar bijvoorbeeld aan voor een cursus sporen zoeken, tuinieren, vogels herkennen, wildplukken, permacultuur, massage, yoga, drummen, zingen, dansen. Activiteiten waarbij je de verbinding met je lichaam en de (natuurlijke) omgeving blijft exploreren.

Wil je meer weten hoe je lichaam en brein verbindt en hoe je oefeningen kunt inzetten zodat je coachees echt ontspannen en herstellen? Kijk dan bij ‘Wandelcoaching bij stress en burn-out’ en ‘Wandelcoaching naar vitaliteit’. Oda Salomons, wandelcoach, trainer en psycholoog geeft deze trainingen.

Bronnen:
Rek, Wilma de & Hoogendijk, Witte, (2018). Leef als een beest, Stress, overgewicht, burn-out en andere modernetijdziektes te lijf. Balans
Pretty, Jules, Mike Rogerson and Jo Barton (2017). Green Mind Theory: How brain-body-behaviour links into natural and social environments for healthy habits, Int. J. Environ. Res. Public Health 2017, 14(7), 706.
Kahneman, D. (2011). Ons feilbare denken. Business Contact.
Plotkin, Bill (2013). Wild Mind: A Field Guide to the Human Psyche. New World Library
Gennep, A. van (2004). The Rites of Passage, Psychology Press