Ik had dus Lyme. Het moet zijn gebeurd toen ik een keer uitrustte in de berm op de fietstocht naar Rome. De teek zal via mijn hand in het gras naar mijn bovenarm zijn gelopen. Ruim een week later merkte ik de rode plek op. Ik schrok me een hoedje.
Via mijn broer, die huisarts is, kon ik starten met een antibioticakuur in Rome. De rode plek werd minder en ik was even gerustgesteld. Maar hij ging niet weg! Thuisgekomen kon ik via mijn huisarts naar het Lyme Expertise Centrum in Nijmegen. Daar ontving ik nog een kuur.
De kern van de plek is nu, bijna een jaar later, nog altijd zichtbaar en de specialist van het Lyme expertisecentrum zegt: ‘Je had Lyme en we hebben het tijdig behandeld, maar doe er alles aan om Lyme te voorkomen want de gevolgen kunnen desastreus zijn.’
In de loop van jaren ontmoette ik verschillende wandelcoaches die door een teek gebeten waren en zo de ziekte van Lyme opgelopen hadden. Enkele knapten weer op na (soms meerdere) antibioticakuren of een alternatieve aanpak met bioresonantie. Maar sommige kampen nog steeds met onvoorspelbare, pijnlijke klachten en zijn geregeld ziek. Heel naar.
De teek en de wandelcoach
Wandelcoach is een beroep zonder bijbehorende beroepsziekten. Een groot deel van je werktijd ben je buiten. Je volgt je hart en ziel in je werk. Je hebt fijne klanten om mee te wandelen. Toch is ons mooie vak niet helemaal zonder risico. Net zomin als ander werk in het groen, zoals een hovenier of boswachter. Een teek kan je leven behoorlijk zuur maken.
De teek
Hoewel een teek op zich onschuldig is, kunnen vooral schapenteken – de meest voorkomende tekensoort – de ziekte van Lyme overbrengen. Dat komt doordat ze de Borrelia bacterie bij zich dragen. Van die infectieziekte kun je behoorlijk veel last hebben. De afgelopen jaren is het percentage geïnfecteerde teken toegenomen, net als het aantal mensen met de ziekte van Lyme.
Het officiële tekenseizoen begint in april. Maar je kunt het hele jaar door gebeten worden, met onze zachte winters. En zeker als je als wandelcoach vaak in de natuur bent. Daarom vertel ik je hoe je een tekencheck doet – de beste manier om ervoor te zorgen dat je gevrijwaard blijft van dat nare beestje: de teek.
Zo zijn teken
Als je een teek van dichtbij bekijkt zie je dat het een klein plat spinnetje is. Acht poten dus. Je hebt zachte en harde teken, en de schapenteek is een harde teek, met een rugschildje. Een volwassen teek wordt niet groter dan een paar millimeter, behalve wanneer het zich volgezogen heeft met bloed. Dan kan het opzwellen tot 1 centimeter of meer.
Want een teek is een parasitair diertje dat zich voedt met bloedmaaltijden. Het is 24/7 op zoek naar gastheren en gastvrouwen om zich in vast te bijten en hun bloed op te zuigen. Liefst vogels en zoogdieren zoals reeën en schapen, maar als het moet ook mensen. Die merken daar meestal niets van doordat een teek zo slim is om een verdovend stofje mee te nemen.
Teken vallen niet uit bomen
Teken zitten vooral op plaatsen met een hoge luchtvochtigheid, bijvoorbeeld in hoog gras, lage struiken of dood bladerloof bij bomen (daarmee kreeg ik de teek). Je zult ze zelden ín een boom aantreffen. Een teek kan niet springen, en zal dus ook niet boven op je springen.
Als een teek honger heeft zoekt hij gewoon een plek die hoog genoeg is om rustig over te stappen op een passant. Zo nodig klimt hij omhoog langs een grasstengel of tak. En als jij dan net voorbijloopt in je korte broek of zomerjurk, dan is het vlot gebeurd. Maar ook in je bergschoenen en lange broek ben je niet helemaal veilig. De teek kruipt vanaf je schoen naar je been, of doet dat de volgende dag als je je schoenen weer aan doet.
Niet elke teek is gevaarlijk
Slechts 20% van de teken in Nederland is drager van de Borrelia bacterie. In de ene regio is de helft van de teken besmet, in de andere vrijwel geen enkele. Onbekend is hoe dit komt. Huisartsen melden de meeste tekenbeten in de duingebieden aan de kust en op de zandgronden van de Veluwe, Drenthe, Brabant en in het midden van het land. In Amelisweerd ben ik dus ook niet veilig. En in het buitenland kan het dus ook gebeuren.
Niet elke besmetting leidt tot de ziekte van Lyme
Jaarlijks worden ruim 1 miljoen mensen gebeten. Ongeveer 2% van alle tekenbeten leidt tot de ziekte van Lyme, dus dat valt mee. Als je bent gebeten door een besmette teek betekent dat ook niet perse dat je de ziekte van Lyme krijgt. Vaak kan je eigen afweermechanisme de bacterie tot stilstaan brengen. En natuurlijk: je verlaagt de kans op infectie enorm als je de teek snel verwijdert.
Hoe merk je dat je besmet bent?
Het eerste wat je ziet is een rode ring of vlek op je huid waar de teek je heeft gebeten. Meestal is dat een paar dagen na de beet. Maar let op: dat kan ook pas na een paar maanden. En sommige mensen blijken besmet te zijn zonder dat ze ooit een rode ring of vlek hebben gezien.
Die ring of vlek zal eerst groter worden, om uiteindelijk te verdwijnen. Dat betekent niet dat de bacterie dan ook weg is. Houd de plek waar je gebeten bent dus een aantal maanden goed in het oog.
Je kunt je in het begin grieperig voelen, dat maakt het lastig. Het zijn verschijnselen die we allemaal wel eens hebben. Maar na dat stadium kun je neurologische klachten krijgen, variërend van verlamming van de spieren in je gezicht of vermindering van spierkracht in een arm of been, plus hartritmestoornissen en gewrichtsklachten. En je wordt moe. Heel moe.

In het begin na de tekenbeet (links) en de tekenbeet na 1 kuur (rechts)
Voorkom dat je gebeten wordt
Tja, de beste manier om te voorkomen dat je gebeten wordt is niet de natuur in gaan. Maar daar was het ons wandelcoaches nu net om te doen. Wat kun je dan doen om te voorkomen een teek zich aan je vergrijpt?
- Blijf op de paden, dan is de kans vrijwel nihil. Zo voorkom je dat een teek die in het hoge gras of een dichte struik wacht, je zal bijten. Niet zo avontuurlijk, wel effectief.
- Je kunt veel doen met je kleding als je van de paden af gaat: draag dan dichte schoenen, een lange broek en dito mouwen. Overweeg om je broekspijpen in je sokken te stoppen. Dat kan wel een heel gedoe zijn.
- Je kunt ook je kleding behandelen met insectenwerende middelen als Permetrine en DEET. Of je huid insmeren met een antimugmiddel dat DEET bevat. Ik vind het niet zo lekker, dat spul. Eucalyptusolie en tea tree olie helpen ook goed.
- Voor de zekerheid heb ik altijd een tekentang bij me.
- Maar doe ook weer niet te verkrampt, teken zijn heel goed te verwijderen.
Check jezelf
Het belangrijkste is dat je na een wandeling een tekencheck te doen. Check daarbij je huid en je kleren. Eventueel draag je lichte kleding. Daarop zie je de teken makkelijker.
Pak zo’n tekencheck systematisch aan. Werk bijvoorbeeld van boven naar beneden (of andersom). Geef vooral aandacht op plekken waar het lekker warm is, zoals je oksels, liezen en knieholten. Een spiegel kan handig zijn, om bijvoorbeeld naar je rug te kijken.
How to take the teek away …
Als je een teek ziet, kun je het beestje er met een tekentang eruit draaien. Pak de teek zo dicht mogelijk op je huid vast, draai en trek hem er rustig uit. Het kan ook met een pincet of een tekenkaartje, maar daar heb ik geen ervaring mee. Ga naar de huisarts als het niet lukt.
En let op: bewerk de teek niet eerst met alcohol of olie. Dat deed ik vroeger ook, maar toen waren de teken nog niet besmet. Met alcohol ontspant de teek en loost hij zijn bacteriën.
Na het verwijderen van een teek kun je soms een rood plekje op je huid zien. Dat is gewone huidirritatie. Wordt de plek groter? Ga dan alsnog naar de huisarts.
Wat doe je met al deze kennis?
Ik had weleens een teek, maar haalde hem eruit en maakte me geen zorgen. Door mijn Lyme-ervaring en de wandelcoaches met de ziekte van Lyme ben ik gealarmeerd. Een eventueel besmette teek kun je op tijd verwijderen. Maar zelfs als je daarmee te laat bent is herstel nog mogelijk.
Is het een idee om het doen van een tekencheck mee te delen met je coachee? Maak het onderdeel van de huishoudelijke mededelingen die je aan het begin van het wandelcoachtraject toch al doet.
Handige sites
www.tekenradar.nl
www.lymevereniging.nl
www.rivm.nl/Onderwerpen/T/Tekenbeten_en_lyme
www.radboudumc.nl/patientenzorg/aandoeningen/lymeziekte
En jij…?
Houd jij er rekening mee tijdens het wandelen of wandelcoachen?
Doe je altijd een tekencheck?
Ben je misschien zelf ooit gebeten door een teek? Of heb je de ziekte van Lyme?
Heb je nog andere tips?
Vertel het ons hieronder. Dank voor je reactie. Samen worden we wijzer.
Hilde Backus
© Wandelcoach.nl | Het Coach Bureau
Dag Hilde,
Zelf ben ik heel vaak gebeten door een teek en uiteindelijk ook door een besmette : – (( Voorkomen is echt het beste. Op mijn google+ pagina heb ik “special” gewijd dit onderwerp. Ik kan van harte de tekenlepel en het natuurlijke anti teken middel van Care Plus aanraden, dus zonder Deet maar wel erg goed werkzaam.
Mijn google+ pagina:https://plus.google.com/collection/0VLfV?hl=nl
Groet, Daniël Nelck, therapeut natuurgeneeskunde
Hallo Daniel,
Oei een besmette teek. Ik hoop dat het goed met je gaat. Een tekenlepel, die hoorde ik nog niet.
Dank voor je Care Plus tip. Die beschermt dus tegen teken begrijp ik, maar is vriendelijker.
Goeds! Hilde
Dag Hilde,
Zelf ben ik heel vaak gebeten door een teek en uiteindelijk ook door een besmette : – (( Voorkomen is echt het beste. Op mijn google+ pagina heb ik een “special” gewijd aan dit onderwerp. Ik kan van harte de tekenlepel en het natuurlijke anti teek middel van Care Plus aanraden, dus zonder Deet maar wel erg goed werkzaam.
Mijn google+ pagina: https://plus.google.com/collection/0VLfV?hl=nl
Groet, Daniël Nelck, therapeut natuurgeneeskunde
Dank voor je reminder dat je ook na oktober nog een teek kunt krijgen!in de zomer ben ik er zeer alert op en ik zeg het ook altijd tegen mijn coachee (heb zelf al verscheidene keren een teek gehad), maar in de winter laat ik het wat versloffen. Dus goed om er aan herinnerd te worden dat ze ook in de winter gewoon voorkomen.
Ha Annemiek, ja inderdaad, door de zachte winters is de teek er het hele jaar door.
Juist tussen de herfstbladeren zitten ze verscholen. En het is net zo lekker om daar doorheen te banjeren…
Ik ga zo weer even checken.
Hoi Hilde,
Attent dat je nog even doorvraagt : – )) Was er snel bij en trof na uitvoerig onderzoek op internet (ILADS richtlijnen uit de VS versus de richtlijnen van het NHG uit NL) mijn huisarts met bekendheid over lyme en bereidwilligheid om tussen de richtlijnen van de ILADS en het NHG in te gaan zitten. Betekenis: hoger gedoseerd en langer dan “gebruikelijk” is in NL aan de anti B. Opvallend aan mijn klachten vond ik, de rode plek die al na een paar dagen verscheen (maar in de helft van de gevallen van een besmetting dus ook niet) opgemerkt door mijn partner en griepachtige verschijnselen. Ik weet nog dat ik bij mijn vader was en zei dat ik het zo raar vond dat het leek alsof ik griep had maar dat het anders dan anders was want ik had gewoon eetlust. Die griepachtige verschijnselen die net even anders zijn dan je gewend bent die vergeet ik dus niet meer!
Na de AB kuur heb ik me laten behandelen bij een collega uit mijn eigen vakgebied en heb mezelf geholpen met kruiden en andere opbouwende en immuunsysteem versterkende natuurgeneeskundige middelen. Ondanks dat ik er vroeg bij was is vermoeidheid een aandachtspunt bij mij, ook jaren na dato, maar hee….ik word ook gewoon ouder natuurlijk ; – ))
Waarom zo’n uitgebreid verhaal ? Ik krijg nog steeds cliënten in de praktijk die me melden dat de huisarts ze gewoon naar huis heeft gestuurd nadat ze van een tekenbeet een (grote) rode kring kregen en/of griepachtige verschijnselen (die laatste merken de meeste mensen trouwens niet op of besteden er geen aandacht aan). Echt erg vind ik dat want een rode kring is een mega alarmsignaal!!! En een potentiele borrelia/lyme infectie is dermate ernstig dat je mensen niet zomaar naar huis stuurt.
In mijn eigen vakgebied tref ik soms collega’s die Anti B niet zo nodig vinden en het met enkel bio resonantie en andere van die toestanden en aanvullende preparaten denken te kunnen oplossen….ook echt een alarmsignaal vind ik want een niet adequaat behandelde lyme infectie kan zeer ernstige gevolgen hebben/is erg riskant. In geval van lyme wat mij betreft “alternatief” alleen aanvullend gebruiken en wees niet bang voor een stevige anti bioticum kuur, helemaal niets mis mee, sterker nog: voor infecties als lyme is AB op deze wereld : – ))
Mijn idee is dus: wanneer het duidelijk/zeer aannemelijk is dat je lyme hebt of wanneer er verdenking op lyme is : informeer jezelf goed, ga naar je huisarts voor onderzoek/diagnose/advies, laat je behandelen met AB door je huisarts wanneer geïndiceerd en laat je nabehandelen bij een natuurgeneeskundige, homeopaat, Traditioneel Chinees Geneeskundige, fytotherapeut etc. (met een goede opleiding en aangesloten bij een goede beroepsvereniging: NVKH, NWP, VNT, ZHONG, MBOG, NVA) om je immuunsysteem te versterken en je vitaliteit weer te verhogen. Hoop voor het beste en wees bereid wanneer dat nodig blijkt, lang inzet te tonen met het consequent verhogen/hoog houden van fitheid, energieniveau en weerstand.
Dat je aandacht besteed aan de lyme is heel erg goed want het bewustzijn over lyme mag echt verder opgekrikt worden.
Amen zei ik toen ; – )
Succes met de wandelcoaching en aanverwante zaken!
Groet, Daniël Nelck, therapeut natuurgeneeskunde
Daniel, dank voor je uitgebreide en informatieve antwoord! Dus eerst naar de huisarts en antibiotica (AB) vragen en vervolgens een nabehandeling in de alternatieve/complementaire zorg als aanvulling. Dank en alle goeds! Hilde
Hoi hilde,
Goed dat je dit onder de aandacht brengt. In mijn naaste omgeving heb ik te maken gehad met de ingrijpende gevolgen van de ziete van lyme.
In Nederland zijn een aantal specifieke lyme poliklinieken. Het landelijke expertise punt is gevestigd in het Radboud UMC te Nijmegen.
http://lymeonderzoek.nl/
Vorig jaar is er extra geld beschikbaar gesteld door de overheid tbv onderzoek.
Mocht iemand een tekenbeet hebben, elke huisarts kan contact opnemen met een van de lymepoliklinieken , of met het landelijk expertise centrum.
alle meldingen van de ziekte van lyme worden naar mijn info daar ook geregistreerd.
Gelukkig is er steeds meer bekendheid, maar helaas blijven veel gevallen ook onvoldoende behandeld.
Mocht jet je overkomen, vraag dan zeker door naar de ervaring met Lyme van je huisarts en de geldende protocollen. Vaak wordt er onvoldoende doorbehandeld met antibiotica.
Hoi Hilde,
Een paar jaar geleden kreeg ik ineens een ronde rode vlek op mijn borst. De vlek voelde warm aan, ik dacht dat ik was gestoken door een insect, want ik merkte ‘m na het hardlopen op bij het douchen. Ik had namelijk nooit een teek gezien, op die plek had ik ‘m echt wel opgemerkt. Toen de vlek alleen maar groter werd en ik me grieperig voelde, ben ik naar de huisarts gegaan voor een antibioticumkuur. Want ik dacht aan Lyme. Ook heb ik mijn bloed laten onderzoeken waaruit bleek dat ik inderdaad actieve Lyme had. Ook zonder dat je een teek hebt opgemerkt, kun je dus toch Lyme oplopen!
Goed thema trouwens en fijne tips, bedankt!
Groetjes, Yvonne
Dag Yvonne, oef, ben je er wel van hersteld?
En ja, een hele goede toevoeging: je kunt een teek hebben zonder dat je hem ooit zag.
Ik heb mijn teek ook nooit gezien, en ook niet gevoeld. De rode vlek jeukte helemaal niet en vroeg niet mijn aandacht. Ik merkte hem alleen op, op mijn arm.
Gelukkig is het goed gekomen.
Dank voor je reactie Yvonne!
Ha Hilde, waardevolle post!
Ik heb de afgelopen jaren zo’n 10 teken gehad. (Geef fotografieworkshops in het bos.) Nooit Lyme gelukkig.
Ik check altijd dezelfde dag en de volgende ochtend, omdat ik weet dat als je er binnen 24 uur bij bent (iig als ze nog plat zijn en nog geen bloed hebben gezogen), de kans op Lyme heel klein is. 2 x ontdekte ik ze te laat; toen waren ze al opgezwollen. Toen ben ik naar de huisarts gegaan en heb een antibioticakuur gekregen.
Ze kunnen ook op andere plekken dan in oksels, liezen en knieholtes zitten, bijv. midden op je buik.
Als je regelmatig je lichaam ‘scant’, met je handen en je ogen, dan valt je ook beter op als er een zwart puntje zit dat er niet thuishoort.
Voordat ik een teek verwijder, maak ik even een foto van waar hij zit. Ik bewaar die in een apart mapje. Mocht ik later toch klachten krijgen, kan dat interessant zijn. Zo kun je bijv. in de info van de foto de datum terugzien.
Eerst dacht ik altijd dat ik een teek eruit moest draaien, met zo’n dikke plastic tekentang. Maar met die tang kom ik er soms niet tussen en zie ik het ook niet goed. Ik kreeg eens de tip om een gekromde, fijne pincet te gebruiken en de teek gewoon recht omhoog eruit te ’tillen’, zonder te draaien. Met deze pincet krijg je de kleinste teekjes eruit, omdat de pincet veel fijner / smaller is dan de bekende dikkere, plastic tekentang. Je schuift hem gemakkelijk tussen je huid en het lijfje, en je
beschadigt er bovendien je huid niet mee. (Op jouw LinkedIn heb ik een foto geplaatst.)
Mijn deelnemers waarschuw ik (het hele jaar door) al in de praktische voorbereidingslijst op mijn website én bij aanvang van de workshop. En ook soms nog na afloop. Ook neem ik een flesje anti-tekenspray mee voor deelnemers die daar gebruik van willen maken. Maar dit vervangt nooit het checken achteraf.
Hartelijke groet en veel buitenplezier!
Remke
Remke, wat een mooie aanvullend bericht. Dank! De teken nemen toe, dat is duidelijk. Gelukkig is er veel aan te doen, en je doet dat consequent. Goed idee van dat pincet en van de tekenspray. Het is echt van belang tijdig in te grijpen want de gevolgen kunnen groot zijn.
Dank voor je tips!