De Boom in! (+ wandelcoachoefeningen)

Bomen spreken tot de verbeelding. Hoe vaak kiest een coachee niet een boom uit als je naar een natuurassociatie vraagt? Ook in de Wandelcoach Opleiding zijn wandelcoaches verrukt over de schat aan metaforen die bomen geven. Het gaat niet alleen om de kenmerken van de boom, hoe majestueus hij is, of juist hoe klein en iel, maar het gaat om veel meer. Wat heeft de boom toch dat hij zoveel geeft?

Norbert Kwint

Ik vroeg Norbert Kwint, de aimabele boswachter die Bomenles geeft in onze Wandelcoach Opleidingen, waarom we de boom in moeten met onze coachee. Norbert is ook wandelcoach en coördinator natuurbeleving bij Stichting Flevolandschap waarin hij projecten organiseert om mensen bewust de natuur te laten beleven. Bomen hebben zijn hart.

Waarom de boom in?

‘Een boom is veelzeggend’, zegt Norbert. ‘Wat kan er nog meer zo oud worden als een boom? Helemaal niets. Een gewone oude eik of beuk kan al honderdvijftig jaar oud zijn. Als je je voorstelt dat een boom geplant of ontkiemd is in 1880, dan is ons leven maar een klein stukje van het leven van een boom. Die stond er al lang toen je geboren was en blijft nog veel langer staan.

Wodanseik

De Wodans-eiken in Wolfheze zijn geplant in de middeleeuwen. Wat hebben ze doorstaan? Oorlogen, verlichting, de romantiek, industrialisatie, klimaatverandering en meer. Intussen staat die boom op een klein grondoppervlak en daar moet hij het zien te rooien. Hij kan niet weglopen, schuilen, of schaduw zoeken. Bomen zijn een toonbeeld van kracht, veerkracht en vitaliteit.’

Je kunt je coachee vragen bij de keuze van een boom: wat heeft deze boom doorstaan? Hoe heeft hij dat gedaan? Wat heeft hem daarbij geholpen? Wat kan het voor jou betekenen? Wat heb jij doorstaan en hoe lukte je dat? Wat hielp jou? Welke veerkracht en vitaliteit mobiliseerde je op dat moment?

Geworteld en verankerd

Norbert: ‘De stevigheid van een boom zie je aan de stam en takken. Maar zijn stevigheid is ook onzichtbaar. Want zo groot als de kroon is, zo groot is het wortelstelsel onder de grond. Spreekt dat niet tot de verbeelding? Ze overstijgen ons menselijk bevattingsvermogen.

Een gezond wortelstelsel is van levensbelang. Wortels zijn de leveranciers van water, voedingsstoffen en mineralen. Natuurlijk heeft een boom ook licht en lucht (co-2) boven de grond nodig.

Als een boom er slecht uit ziet, zie je bijvoorbeeld zwammen op de stam, je ziet verdroging, en zijn bladeren hangen. Dan weet je dat het onder de grond ook niet goed gaat. Er wordt bijvoorbeeld te veel over zijn wortels gelopen, of er is een weg of fietspad geasfalteerd. De wortels komen dan in de verdrukking. Een boom kan compenseren door meer wortels aan de andere kant van de boom te laten groeien. Hij staat dan in een overlevingsmodus.’

• Hoe is het bij je coachee? Hoe voelt je coachee zich verankerd in het leven?
• Hoe is het met de liefde voor zichzelf en die hij ontvangt van anderen? Hoe is de blik van de Innerlijke vriend? Je kunt ook de compassiewandeling Mild in het Wild doen.
• Hoe is het met zijn gezondheid? Wordt er misschien ook over hem gelopen zodat zijn wortels in de verdrukking komen? Je kunt al wandelend het lichaam scannen, bijvoorbeeld met de Basiswandeling: Wat voelt ontspannen, wat vraagt de aandacht? Wat voedt en inspireert hem? Hoe kan hij zijn zelfzorg vergroten?
• Hoe is het met de woonplek? Wat is een fijne plek in huis? Wat helpt je coachee om verder te verankeren in zijn huis en woonomgeving? Wil hij meer groen in huis?
• Hoe is het met werk en activiteiten? Waar beleeft hij plezier aan? Wat kost energie? Hoe kunnen werkzaamheden uitbesteed, verminderd of verlicht worden?

Let op: Het kan, maar ben voorzichtig om de metafoor van het wortelstelsel te relateren aan de stevigheid die je coachee al dan niet uit zijn gezin van herkomst meekreeg. Geregeld bleken ouders niet in staat om voldoende aandacht en vertrouwen te geven, waardoor je coachee geen veilige hechting ervaart. Zijn worstelstelsel is er misschien niet of is heel mager. De geschiedenis is niet te veranderen. Je coachee kan wel, samen met jou en met dierbaren om hem heen, zorgen voor een steviger verankering in het huidige leven.

De plek van de boom

‘Bomen verhouden zich tot elkaar’, zegt Norbert. ‘Groeit een boom groots dan ontneemt hij licht van andere bomen en planten. Hij is dan in staat de beste groeiomstandigheid voor zichzelf te creëren. En waar staat de boom? Staat hij aan de rand van het bos? Of juist in het midden tussen andere bomen? Staat hij solistisch?’

Wanneer je je coachee vraagt een boom uit te kiezen die hem aanspreekt let hij vaak op de boom zelf en niet zo zeer op de plek. Dan kan verrassend uitpakken. Hoe ervaart je coachee deze plek? Kan hij er tot bloei komen?
Ben je thuis in systemisch werken? ‘Wie’ kunnen de bomen die om de gekozen boom staan representeren? Zo kan je coachee een gezin, een team of een relatie zien.

Bomen géven

Norbert is onder de indruk van de betekenis die bomen hebben voor dieren en planten. ‘Zij overleven dankzij bomen. Insecten en vogels vinden er voeding. Dood hout bevat voedingsstoffen voor de nieuwe generatie bomen en planten in het bos, en insecten en paddenstoelen maken die beschikbaar. Dieren kunnen zich verschuilen en voelen zich veilig tussen de bomen. Een boom is een verstopplek voor eekhoorns en vleermuizen zitten in holtes van bomen. Bomen zijn een woonplek voor spechten en andere vogels.’

Bomen geven verkoeling in de hitte, ze zuiveren de lucht door viezigheid op te vangen en werken zo als een filter, ze temperen de wind, zwakken geluid af en verstrooien fel licht. Wat geeft de boom aan je coachee?

Boswachter Norbert Kwint in de Wandelcoach Opleiding

Wandelcoach Oefening: Wat is jouw favoriete boom?

Norberts favoriete boom is de berk. ‘De berk is een veerkrachtige pionier en hij is bestand tegen weer en wind. Hij is ook als een pendule: zijn takken zwieren in de wind. Voor mij drukt dat uit laissez-faire, laissez-passer, veer mee met wat er komt. Dat geeft me rust in de hectiek van de dag. Zijn witte bast is opvallend en geleidt je langs de weg. Vroeger fungeerden ze als lantaarnpalen in het licht van de maan. Mooi hè?’

Welke boom kiest je coachee? Het kan een oude boom zijn, maar ook een nieuwe. Zoals de rode beuk die Erna Eskes plantte ter nagedachtenis aan haar overleden zoon Gerben. Ze weet dat de boom hen allen zal overleven, een geruststellende gedachte. De beuk groeit ondertussen heel erg goed.

Wat zijn de kenmerken van de boom? Wat ontdekt je coachee over zichzelf? Als hij kiest voor die ene oude boom, welke herinneringen roept de boom op? Wat levert hem dat nú op?

Kies de vragen die aan de orde zijn in het wandelcoachtraject van je coachee. Vuur niet alle vragen af op je coachee, maar neem de tijd voor een vraag, soms is één vraag al voldoende.
In de Wandelcoach Opleiding hebben we de prachtigste oefeningen die je coachee helpen te verankeren. Je leert ook hoe je een wandelcoachoefening integreert in het coachtraject en hoe je de focus houdt op wat je coachee werkelijk wil bereiken. Zo voorkom je dat je oefening een losstaand onderdeel wordt.

© Wandelcoach.nl | Het Coach Bureau

Rode beuk ter nagedachtenis aan zoon Erna Eskes