Jarenlang zwoegde ik op de ‘meditatie-discipline’. Het was de basis van mijn opleiding bij de School voor Zijnsoriëntatie. De opleiding was fantastisch en heeft grote en waardevolle impact op mij gehad (en nog). Maar met mediteren was het ploeteren. Soms lukte het een paar weken, maar dan had ik weer te veel ideeën, een drukke agenda en zin in doen. Ondertussen zag ik niet hoe goed de lange wandelingen en wandelvakanties me deden en hoe waardevol sporten voor me is.
Wandelingen maken in plaats van stilzitten
In 2003/4 ontdekte ik het wandelcoachen. Wandelen werd deel van mijn doordeweekse leven naast de wandelingen in de weekenden en vakantie. Toch duurde het nog lang eer ik de wandelingen (in mijn eentje) zag als een vorm van meditatie. Ik neem geen afscheid van zittend mediteren maar probeer het niet meer met moeite in mijn leven te duwen. Ik organiseer het nu via workshops en stilteweken. Mét loopmeditatie!
Wandelingen als meditatie
Ondertussen is er veel geschreven over meditatief wandelen, bijvoorbeeld het boek van Thich Nhat Hanh met de gelijknamige titel. Hij is de ‘goeroe’ van de wandelmeditatie, hij wordt vaak hij gequote in andere wandelboeken.
Zijn boek is een compleet programma met instructies en 5 geleide meditaties op cd. Wandelingen als meditatie zijn bedoeld ons minder mee te laten slepen door de spijt-gedachten uit het verleden of zorgen over de toekomst. En ja, dan kom je terecht waar je bent, gewoon in het bos waar je wandelt. Ze noemen het ook wel het hier en nu. Genieten hoor.
De basis: ademen
De eerste stap in het boek leert je met volle aandacht ademhalen. Dat is de een goede manier om tot rust te komen. Je adem heb je altijd bij je. Houd je nek en hoofd in één lijn, ontspan je lichaam terwijl je wandelt, concentreer je op je adem en terwijl je je adem volgt door je neus, luchtpijp en longen, tel je je ademhaling: in één, uit één, in twee, uit twee enz. Je adem is deel van je lichaam en deze aandacht zal je ook merken in de rest van je lichaam. Natuurlijk krijg je gedachten. Dat is geen punt. Dan ga je weer terug naar je ademhaling.
Mijn stappen combineer ik vaak met mijn ademhaling, hoewel het gemakkelijker is om óf je ademhaling te tellen óf je stappen. Vaak telde ik als ik het zwaar had, bijvoorbeeld op wandelvakanties met een (te) gevulde rugzak op een steile helling of met (liefdes)verdriet huilend door het geborgen bos, en maar tellen. Ik telde stug door. Het bracht me bij mezelf. Het maakte me sterk. En mild.
Rustige wandelmeditatie
Wandelmeditatie is met volle aandacht lopen. Wanneer je aandachtig loopt, kun je je actief voorstellen dat je met elke stap een frisse golf van vrede, creëert. Je kunt ook op de stappen woorden noemen zoals ‘wandelen-over-de-aarde’. Thich Nhat Hanh nodigt je vooral uit om je eigen passende woorden te gebruiken, bijvoorbeeld ‘ik-ben-in-orde’ ‘wat bof ik toch’.
Het gaat alleen maar om deze herhaling en niet om een bepaald doel te bereiken. Je kunt je verbonden gaan voelen met alles om je heen en ervaren dat je er thuis bent. Als je iedere dag zo begint ervaar je meer blijdschap en gelijkmoedigheid. De rest van de dag heb je er nog profijt van!
Wandelingen in de natuur
Thich Nhat Hanh maakt geen onderscheid: elk pad is geschikt voor wandelmeditatie: in de natuur of in de stad. Als je niet in natuur woont kun je toch gewoon de deur uit wandelen en meteen starten.
Als je wandelt in de natuur nodigt Thich Nhat Hanh om te glimlachen naar de vogels, naar de zon, naar de regen. Zeg ja tegen alles wat je tegen komt. Zeg ja tegen het leven. Als je een paar dagen op die manier je wandelingen in de natuur doet dan verandert er langzaam iets van binnen, zegt hij. Je ervaart een soort innerlijke vrede.
‘Innerlijk vrede’ kunnen ook andere woorden zijn. Ik hoorde coachees bijvoorbeeld zeggen: ik voel me nu echt rustig, ik ben helemaal niet bang meer, ik kijk zelf (in plaats van me bekeken voelen), ik voel me vrij om te kiezen.
Een andere suggestie van Thich: zet drie stappen per inademing en 3 per uitademing (tenzij 2 of meer beter bij je past) en zeg van binnen ‘in, in, in, uit, uit, uit’. Dit kun je afwisselen met ‘aarde, aarde, aarde’ of ‘ik ben er, ik ben er, ik ben er, of bijvoorbeeld dank, dank, dank’. Kies de woorden die bij je passen. Als er iets is onderweg waar je je aandacht aan wilt geven, de blauwe lucht, een mooie boom, sta dan gewoon even stil.
Wandelmeditatie op straat
Je kunt de wandelmeditatie overal doen, schrijft Thich: tussen twee vergaderingen, lopend van de parkeerplaats naar je werkplek, op weg naar de trein of als je de trap op loopt. Wat telt is dat je jezelf net even die extra tijd gunt om te lopen in plaats van te rennen. Ook op straat kun je met je ademhaling je ritme vinden en je stappen coördineren.
Er is minder natuur en meer afleiding in de stad, maar juist de drukte kan je aansporen om te vertragen en de grond onder je te voelen. Probeer met iedere stap te ontspannen. Zo kun je van de wandeling genieten, in plaats van ergens direct te moeten zijn. Als het niet lukt, is dat niet erg, probeer steeds weer terug te komen bij het tellen van je stappen of je ademhaling.
Omarm je emoties tijdens de wandelingen
De wandelmeditatie is niet bedoeld om pijn weg te krijgen maar om juist onze gevoelens in de ogen te kijken. We hebben doorgaans de neiging om óf veel met onze pijn bezig te zijn óf de pijn te ontkennen. Als je wandelt met aandacht en je stappen neemt met rust, kun je dichtbij je (pijnlijke) emoties zijn. Omarm emoties als ware het een tere baby. Accepteer en koester je emoties. Daarna kan het voelen alsof je een storm hebt doorstaan. Je pijn kan transformeren in, of bestaan naast stevigheid, helderheid of vrijheid. Natuurlijk is dit gemakkelijker gezegd dan gedaan. Toch is het een fantastisch bevrijdende ervaring als het ‘lukt’.
Boeddha
Aan het eind van het boek zegt Thich Nhat Hanh:
Denk eraan (…) dat je glimlacht. Het hoeft alleen maar een heel lichte glimlach te zijn, maar voel de lach in je gezicht. Het lijkt precies op de glimlach van de Boeddha. Als je dan bezig bent om te leren lopen als de Boeddha, dan kun je ook glimlachen zoals hij dat deed. Waarom zou je wachten (…). Je kunt alvast beginnen als parttime Boeddha!
Wandelingen maken
Wandelingen maken gaat me beter af dan stilzitten. Heerlijk is ook dat ik niets hoef als ik wandel. Zelfs niet te mediteren, noch te letten op mijn adem, mijn emoties te omarmen, mijn stappen te tellen of bewust waar te nemen. Als ik een tijdje loop gaat het vanzelf. Of niet. Als iets me flink dwars zit neem ik de tijd. Het is een verademing. Heerlijk hè. Precies zoals Thich het bedoeld heeft.
Tip van de dag
Ga naar buiten en wandel. Als de instructies van Thich Nath Hanh je aanspreken, volg er dan eens een. Als het je niet aanspreekt of als je er geen zin in hebt, volg eens hoe je wel wilt wandelen. Hoe?
Als je wilt kun je de Basiswandeling hier downloaden.
Boek: Meditatief wandelen van Nguyen Anh-Huong & Thich Nhat Hanh
Wat is jouw tip? Welke tip heb je om rust en/of meditatie in de dag te bouwen? Wat werkt bij jou om je emoties te omarmen, vreugde te ervaren in moeilijke tijden?
Beschrijf je tip hieronder in het reactieveld. Dank!
Ik wens je heerlijke wandelingen.
Mij helpt het ook om tot mezelf te komen (en uit mijn hoofd) bij het wandelen als ik heel bewust ervaar wat ik doe als ik loop. Ik zet heel bewust mijn voeten neer (soms ook langzamer dan ik automatisch zou doen) en voel de grond onder mijn schoenen. Ik voel de spieren in mijn benen en voeten bewegen en voel hoe mijn rug beweegt en hoe mijn armen mee bewegen. Er ontstaat dan een soort bewondering voor mijn lichaam die dit allemaal kan en zo ervaar ik dat ik meer ben dan mijn hoofd en gedachten.
Flinke tijd worstelde ik met het feit dat ik (zzp-er) ’s ochtends bij het opstaan meteen onrust voelde: “ik moet aan de bak!”. Mediteren lukte niet; stilzitten terwijl er zoveel te doen was aan werk, acquisitie, plannen uitdenken? Het frustreerde me, want ik wist dat meditatie goed voor me zou zijn. Nu sta ik elke ochtend op tijd op, ga een half uur hardlopen, en mediteer aansluitend een kwartier, heerlijk buiten op een bankje in het park, pal voor een zacht kletterend fonteintje. Na het hardlopen is de onrust uit m’n lijf en kan ik eindelijk toegeven aan een lekkere meditatie. Voor mij werkt dit perfect!
Mijn tip: Als ik s’ochtends opsta ben ik in mijn hoofd al druk bezig met wat ik vandaag allemaal wil/moet doen en andere hersenspinsels. En dat zorgt voor stress. Na wassen en aankleden ga ik dan ook als eerste naar buiten het balkon op alleen om te kijken/waar te nemen en te voelen. Hoe voelt de lucht op mijn huid, hoe ziet de lucht erboven mij uit, hoe staan de bomen erbij, het water, lopen er mensen. Gewoon contact maken met wat er nu is, uit mijn gedachten naar de realiteit. Dat maakt mijn hoofd leeg en zorgt voor rust.
Hi Hilde,
Mijn tip is om omhoog te kijken, de lucht als symboliek!
Het geeft mij een helicoptervieuw. De wolken vertellen me over voorbijgaande emoties, gedachten en overgave aan het leven.
De ? licht, energie en speelsheid( creativiteit).
De lucht biedt mij dus ruimte en werkt daarnaast beschouwend!
Dag, Ida
Lieve Hilde,
Dank je wel voor je mooie artikel! Zoveel herkenning! Ja, ook ik wandel graag en meditatief wandelen gaat mij ook beter af dan zittend mediteren. Ik doe het vooral in kwartiertjes en gebruik daarbij ook echt een timer (in mijn telefoon). Daardoor voorkom ik dat ik het niet ga doen, omdat het teveel tijd zou kosten.
Het starten is voor mij steeds het lastigste. Een kwartiertje kan altijd wel en soms beslis ik tijdens dat kwartiertje dat er nog wel een kwartier bij mag, omdat ik de weldadigheid ervaar van het lopen en het buiten zijn. Soms ook niet, omdat er echt dingen gedaan moeten worden, maar dan motiveert die wandeling me wel weer om het snel opnieuw te doen.
Soms doe ik het twee keer per dag. Ook ’s avonds voor het slapen gaan vind ik het heerlijk een kwartiertje te wandelen. Ik slaap daarna veel sneller in.
Wat fijn dat boek van Thich Nhat Hanh! Ik wist niet dat hij dat ook had geschreven. Zijn andere boeken vind ik ook erg inspirerend, dus ik wil dat boek heel erg graag winnen!
Super dat je het deelt dit alles. Ik vind sowieso dat je erg goed bezig bent. Ik heb je min of meer vanaf het begin gevolgd en gezien hoe enorm je gegroeid bent. Ik was ook blij met onze inspirerende gesprekken, zowel met als zonder wandeling.
Ik denk dat ik jouw artikel ga delen in mijn (geheime) Intensieve Opruim Inspiratiegroep op Facebook, die ik officieel gisteren had afgesloten met een laatste teleseminar, maar die nog een poosje open blijft. Ik denk dat het ook voor deze mensen heel waardevol is.
Lieve groet en ik hoop je binnenkort nog weer eens te ontmoeten!
Jalada
PS. Het dansen van de Argentijnse tango is voor mij ook een (bijzondere) vorm van meditatief ‘lopen’! Ik denk dat je dat ook wel herkent….
Yoga doen en in de lunchpauze naar buiten voor frisse lucht
Aan het eind van de dag in ieder geval 1 goed ding noemen van die dag en opschrijven.
Iedere avond na het eten ga ik een stukje wandelen. Ik heb geen hond maar doe dat toch en kies een wandelroute met veel asfalt om op te lopen. Zelf kan ik dan even al wandelende mijn gedachte op een rijtje zetten en al is het iedere dag hetzelfde rondje, ik zie iedere keer weet wat nieuws tijdens de wandeling.
Eigenlijk is het een beetje tegenstrijdig: jezelf min of meer dwingen om rust te creëren. Maar het werkt wel. Met een vriendin leg ik wandelafspraken vast. We hebben het geluk dat er mooie natuurwandelgebieden in de buurt liggen van waar we wonen.
Verder moet ik altijd een stuk lopen om op mijn werk te komen (en weer terug natuurlijk). Ik heb geen auto en maak gebruik van openbaar vervoer. Ook hier een stukje verplicht wandelen. Niet altijd leuk als het regent ofzo. Maar op zich ben ik hier wel blij mee.
Ha Hilde,
dankjewel voor je mooie inspirerende verhaal over Thich Nhat Hanh. Het helpt mij ook zo om tijdens de loopmeditatie in woorden te zeggen: ik ben thuis. Dan ben ik er al en hoef nergens heen, geeft me veel rust!
Verder gebruik ik de zintuigen heel bewust om thuis te komen bij mezelf. Wat zie ik?, wat hoor ik? wat ruik ik? Wat proef ik? en tot slot wat voel ik? Voor ieder zintuig neem ik al lopend 5 minuten de tijd. Ontspannend om te doen!
groetjes Marian
Twee tot drie keer per week hardlopen in de bossen.
Als mijn hoofd / gedachten weer eens met mij aan de loop dreigen te gaan zeg ik bewust en letterlijk “stop!” tegen mezelf. Dat kan hardop maar ook in jezelf. Het klinkt wel erg simpel, en dat is het ook, maar het werkt wel. Soms zal je het een paar keer in korte tijd achter elkaar moeten zeggen, als je weer snel in denken/ piekeren verzeild raakt. Waarom is dit zo effectief? Omdat je door dit te benoemen bewust wordt van het gepieker. Bewustwording is de eerste stap naar rust en verandering zeg ik altijd. Bovendien stap je hiermee even uit de gedachtenstroom. Vaak “vereenzelvigen” we ons hiermee: we verdwijnen hier helemaal in en denken dat we onze gedachten ZIJN.Maar dat is niet zo. Door een simpel woord (hardop) uit te spreken stap je buiten de stroom en herinner je jezelf eraan dat je je gedachten niet BENT. Je stapt eruit en hebt meteen meer bewustzijn en rust, in het NU.
Bedankt voor je inspirerende verhaal over wandelen. Wat mij helpt om uit mijn hoofd in het heden te komen (om het zo maar even te noemen) is om bewust mijn zintuigen te gebruiken. Voel hoe het water over mijn handen stroomt als ik sta af te wassen. Luister naar de vogeltjes als je buiten loopt of voel de zachte vacht als je je huisdier aait. Bewuster voelen/horen etc. maakt je vanzelf bewust van het hier en nu. En ja, voor mij voelt dat als denker als een bevrijding….
Wat mij helpt om stress te verminderen zijn: creatief bezig zijn, zwemmen en wandelen. Dat zijn geen lange wandelingen en onderweg raap ik meestal zwervuil op en ik ga eenden voeren, foto’s maken of iets wegbrengen….altijd iets bijzonders te zien onderweg als je er oog voor hebt.
Wat mij helpt:
– korte wandelingen; het hoeft niet meteen heel lang of intensief te zijn. ‘Een blokje om’ is al voldoende. Precies zoals hierboven al gezegd is.
– Wanneer ik loop probeer ik een ‘spoor/weg van licht’ (-> visualisatie) achter te laten. Dat is tegelijk ook aandacht (mediatie) aan het lopen geven.
Vrede & licht,
J.
‘Ik merk dat ik…’
Dat zinnetje is mijn tweede natuur geworden. Het helpt me bij het zitten, wandelen en tuinieren (kan ook heel meditatief zijn!). Ik merk dat ik adem, voel, zie, hoor, denk, oordeel, …
Zelfs tijdens het geven van therapie, houd ik op die manier graag een portie van mijn aandacht bij mezelf.
Ik merk dat ik heel graag het boek Meditatief wandelen zou krijgen! Wat een heerlijke inspiratiebron zou dat zijn. En ik merk een grote glimlach van blij verlangen op mijn gezicht.
Lieve Hilde, dank je wel voor het geven en doorgeven van inspiratie en aandacht.
P.S.:Wat ik ook fijn vind:
Voor ik naar bed ga, als ik net de tuindeur in het slot wil draaien, ga ik nog even naar buiten. Een meditatieve wandeling van drie stappen. De donkerte van de nacht, het geluid van de wind, de koelte van de frisse lucht in mijn longen, maken dat ik ineens weer merk dat ik lichamelijk aanwezig ben. Zo sta ik twee minuten te genieten van het staan, van het hebben van een lijf en van het buiten om me heen. En dan mag mijn lieve lichaam en mijn lieve geest gaan rusten.
Groet, Mieke Mikx
Ik probeer naast wandelen ook 1 liever twee keer per dag zittend te mediteren in volkomen rust.
Omdat ik merkte dat ik het afleidend vind om de tijd in de gaten te houden en de wekker van mijn telefoon niet fijn vind om mee uit de meditatie te komen zocht ik iets milders om de tijd aan te geven.
Ik ben erg blij met de app Insight timer die erg leuk is omdat je ziet wie er over de hele wereld met jou mediteren en je houdt op een speelse manier je vorderingen bij.
Je kunt vrienden worden met mede mediteerders (wat een woord) en een groepje aan maken of je er bij aansluiten.
Voor de lol heb ik voor de vliegenden op de wereld een klein groepje flight level aangemaakt.
Voor mij is het wandelend mediteren ook bijzonder.
Mijn mantra “ik ben”
Dank voor weer een dosis inspiratie en een herinnering om binnenkort weer een dagje duinen- en strandwandelen in te plannen!
Ik ben begonnen met mediteren middenin een zware burnout omdat het de enige manier was om te ‘ontprikkelen’. Inmiddels zijn het dierbare halfuren geworden, waarin ik mezelf geef waar ik behoefte aan heb: een tijdelijke pauze van al het doen, van alle indrukken, oprispingen, contacten, hoe leuk en waardevol ook.
Ik zie medite