Wandelcoaching werkt – Huisarts enthousiast

Eind vorig jaar werd het eerste wetenschappelijke onderzoek gepresenteerd naar het effect van wandelcoaching op gestreste medewerkers. Nooit eerder was wandelcoaching onder de loep gelegd om te kijken of deelnemers er echt wat aan hadden. Agnes van den Berg, hoogleraar Natuurbeleving, deed het!

Dát wandelen goed is voor mentale en fysieke gezondheid, weten jij en ik natuurlijk wel. We merken het immers zelf, en aan onze coachees die na coachwandelingen een stuk beter in hun vel zitten. Wandelcoaching werkt volgens ons.

Wandelcoaching werkt echt!

Maar ja, weten en meten zijn twee verschillende zaken. Het wachten was op een objectieve onderbouwing van dit onderbuikgevoel. Natuurlijk was ik blij dat Agnes dit onderzoek wilde doen. En ik ben nóg blijer met de uitslag! Want die is onbetwist positief. Wandelcoaching werkt echt!

Kort samengevat

Wandelcoaching vermindert werkstress en burnoutklachten en verhoogt het werkplezier, bevlogenheid en zelfvertrouwen van deelnemers. Deelnemers aan wandelcoaching meldden tweemaal meer positieve veranderingen dan de controlegroep die niets deed, dus ook geen andere therapie volgde. Een mooie opsteker!

foto rechts: Agnes van den Berg

Lees meer over het onderzoek én maak kennis met Esther de Jager, bevlogen huisarts die wandelen absoluut als meerwaarde ziet voor de gezondheid van haar patiënten. Én ze overweegt om haar patiënten door te verwijzen naar een wandelcoach.

Het wandelcoach-onderzoek

Wandelcoaching is een van de snelst groeiende vormen van groene zorg. Steeds meer zorgverleners – ook in de reguliere zorg – gaan met hun ‘cliënten’ naar buiten, de natuur in. Onderzoek naar het effect van coachmethoden is sowieso schaars, en ook wandelcoaching was nooit eerder onderzocht.

In opdracht van De Friesland Zorgverzekeraar begon Agnes van den Berg in 2013 haar onderzoek naar de effecten van wandelcoachen oftewel ‘wandelend coachen in een natuurlijke omgeving’. Ze waren benieuwd wat het daadwerkelijke effect van wandelen op gezondheid van deelnemers was.

Agnes is omgevingspsycholoog en hoogleraar natuurbeleving aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze doet al jaren onderzoek naar natuur, groen en gezondheid. En ze is vast onderdeel in onze Wandelcoach Opleiding – waar we heel blij mee zijn!

Onderwerp van het onderzoek was ons coachtraject Ontdek je Talent: het individuele wandelcoachprogramma waarin je onderzoekt welke werkzaamheden, functie of rol naadloos aansluiten bij talenten, wensen en drijfveren. Agnes koos voor samenwerking met Het Coach Bureau omdat de aangesloten wandelcoaches vaste stappen doorlopen in de coaching.

Voor wie zelf geen wandelcoach is: wandelcoaches van Het Coach Bureau werken volgens de resultaatgerichte methodiek die inzichten uit de psychologie combineert met zijnsoriëntatie om actiegericht en compassievol toe te werken naar realisering van helder geformuleerde wensen. In Ontdek je Talent wordt natuur als inspiratie, relativering, troost, rustgevend, en als compassievolle metafoor ingezet voor situaties die je in werk of privé tegenkomt. We starten meestal met de Basiswandeling en deelnemers ontvangen op maat wandeloefeningen mee als huiswerk.

Lees het volledige onderzoeksrapport van Agnes van den Berg (PDF, opent in nieuw venster)

Het onderzoek vond volgens de regels der wetenschap plaats. In een zg. gecontroleerde effectstudie werden 20 deelnemers aan ‘Ontdek je Talent’ vergeleken met een vergelijkbare controlegroep die geen wandelcoaching kreeg.

Beide groepen hadden een gemiddelde leeftijd van 43 jaar en waren bijna allemaal wat hoger opgeleid. De meesten hadden een baan, sommige een deeltijdbaan. Een derde was actief op zoek naar ander werk.

Iedere deelnemer vulde drie keer een uitgebreide vragenlijst in: vóór de eerste wandeling, na twee wandelingen en na afloop van het programma. In een extra vragenblok konden deelnemers aan de ‘wandelgroep’ bovendien de wandelcoaching in hun eigen woorden beoordelen.

Voor de start van het programma rapporteerden de deelnemers veel psychische stressgerelateerde klachten. En 1 op de 5 had een ernstig psychisch stressprobleem, van wie de helft ook last had van fysieke stressklachten zoals nekpijn, duizeligheid en hartkloppingen.

Minder stressklachten

In de laatste twee metingen hadden de wandelaars fors minder last van burn-out, psychische en lichamelijke stressklachten, of problemen met concentratie en aandacht. Bij de controlegroep was weinig verschil merkbaar in de metingen.

Klik op de afbeelding voor een vergroting

.

Meer zelfvertrouwen en werkplezier

De vragen in de metingen gingen niet alleen over ervaren problemen en klachten, het ging ook over hun welzijn en gezondheid. In de twee nametingen rapporteerde de wandelgroep dat ze veel beter in hun vel zaten, en dat ze meer werkplezier, zelfwaardering, mindfulness en tevredenheid met het leven ervoeren dan de controlegroep.

Klik op de afbeelding voor een vergroting

.

Wat vonden de deelnemers zelf?

Deelnemers vonden het buiten wandelen minstens zo belangrijk als de wandelcoachoefeningen en de coaching zelf. De meeste deelnemers voelden dat de buitenlucht hen goed deed. Ze vonden ook dat het buiten, al wandelend, makkelijker praat. Misschien doordat je naast haar loopt en elkaar niet hoeft aan te kijken. Of misschien door de ontspannende werking van al het groen? Dat werd niet duidelijk in het onderzoek, wel dát het zo is.

Ook aandacht voor het negatieve?

Deelnemers aan de wandelgroep merkten ook negatieve veranderingen. Een deelnemer zegt: ‘Door alles te benoemen, komt er een groter bewustzijn over invulling van mijn leven, verleden en toekomst. Dit heeft soms gepieker tot gevolg; ga ik er wel uit komen?’ Bewustwording is niet altijd meteen een positieve ervaring.

Agnes’ conclusie na het onderzoek:

Het blijkt dat de deelnemers zeer enthousiast zijn over de wandelcoachvorm van ‘groene zorg’. Dit enthousiasme vertaalt zich in meetbare positieve effecten op belangrijke uitkomst variabelen, zoals burn-out, psychische en lichamelijke stressklachten, problemen met concentratie en aandacht, werkplezier, zelfwaardering, bevlogenheid en tevredenheid met het leven. In vergelijking met coaching in een standaard behandelkamer biedt wandelcoaching unieke kansen om de meerwaarde van buiten zijn in een natuurlijke omgeving te benutten. Al met al bieden de resultaten van dit onderzoek een stevige basis voor een grootschalige toepassing van wandelcoaching voor gestreste werknemers en andere doelgroepen.

Steeds meer mensen met stressklachten

In het artikel in de Correspondent ‘De Prestatiemaatschappij’ lees je hoe een burnout-epidemie ontstaat en hoe we steeds meer stressgerelateerde problemen krijgen. Waarbij wandelcoaching dus bewezen effectief is.

Wandelcoaching wint bekendheid, bijvoorbeeld bij huisartsen en andere verwijzers in de eerste lijn. Hopelijk kiezen ze vaker voor groene zorg, zeker nu bewezen is dat deelnemers er profijt van hebben.

Huisarts Esther de Jager

De Noordwijkse huisarts Esther de Jager werkt in samenwerkingsverband Wantveld met onder andere huisartsen, fysiotherapeuten en psychologen.

Praktijkondersteuners spelen een belangrijke rol in de zorg voor de patiënten. Een van Esthers specialisaties is leefstijlinterventies. Daarom nam ze deel aan de wandelcoach-workshop die ik laatst gaf aan wandelende dokters en praktijkondersteuners, ten behoeve van hun patiënten.

Foto: Esther de Jager

Esther was heel enthousiast over de workshop: “In ons gezondheidscentrum zijn we al langer actief om onze patiënten te motiveren tot een gezonde leefstijl. Zelf geven we graag het goede voorbeeld. Samen met collega’s wandel ik een paar keer per week door het duin of over het strand. Heerlijk een halfuur uitwaaien tijdens de lunch.”

Groepswandelingen

“We hebben allerlei initiatieven ondernomen, zoals groepswandelingen voor mensen met chronische aandoeningen bijvoorbeeld COPD en hart- en vaatziekten, onder begeleiding van onze praktijkondersteuners. Zeker voor deze groep, die vaak medicijnen slikken, kan wandelen veel gezondheidswinst opleveren. Ik besteed daar in mijn consulten ook ruim aandacht aan. Maar soms is er meer nodig om gedrag of leefstijl te veranderen. De meeste patiënten staan er open voor wandelen en reageren enthousiast. Ze zijn blij om zelf ook wat te kunnen doen. We proberen echt maatwerk te leveren. Het doel is te mensen te activeren zodat ze dat vervolgens zelf in het reguliere aanbod doorzetten.”

Groepswandeling van Praktijk Wantveld

Bijeenkomst en workshop

“Ik wilde graag horen hoe andere praktijken hiermee omgaan en ideeën opdoen, en meer te weten komen over de wetenschappelijke onderbouwing ervan. Het was heel leuk om zelf te ervaren hoe je wandelcoaching kun inzetten binnen wat we al doen. Wij wandelen natuurlijk ‘gewoon’ met onze patiënten, zonder speciale oefeningen. Ik vond het waardevol om te merken hoe je tijdens het wandelen bijvoorbeeld visualisatieoefeningen kunt inzetten om meer over jezelf te leren. Die kennis en ervaring neem ik mee naar onze praktijk in de wandelingen. Vanuit onze praktijk loop je zo het strand op, en we hebben het er al over gehad hoe je schelpen kunt gebruiken tijdens een wandeling. Ook de stiltewandeling sprak me erg aan. Meestal gaan mensen tijdens een wandeling volop met elkaar in gesprek. Dat is natuurlijk ook heel waardevol, maar in stilte wandelen geeft een heel andere, diepere ervaring, merkte ik.”

Doorverwijzen naar een wandelcoach

“Ik kan me goed voorstellen dat we voor mensen met lichte stemmingsklachten een soort groepsprogramma ontwikkelen. Dat zou passen naast de groepsprogramma’s die we al aanbieden, zoals Lekker in je lijf, een beweegprogramma voor mensen met BMI van 25+. Voor bepaalde patiënten overweeg ik doorverwijzing naar een wandelcoach. Met name als het niet zo’n praters zijn. Gelukkig hebben we een wandelcoach in Noordwijkerhout. En onze psychologen voeren ook wel eens een wandelend gesprek.”

Wandelcoach: krijg jij coachees via de huisarts?

Misschien is het nog te vroeg om te vragen. Maar ik ben er wel benieuwd naar. Zijn er mensen naar jou toekomen na een tip of verwijzing van hun huisarts? Vertel het ons in het reactieveld hieronder.

Dank alvast!