Nieuw onderzoek: In natuur kom je écht tot jezelf

Daphne Meuwese, misschien ken je haar? Zij is psycholoog bij Altrecht én wetenschappelijk onderzoeker naar effecten van natuur aan de VU. Een tijd lang was ze de ‘Buitendokter’ in de Wandelcoach Opleiding en legde ze ons alles uit over de effecten van de natuur op onze psychische gezondheid (en binnenkort komt ze ons team weer versterken!).

Afgelopen donderdag 27 januari verdedigde Daphne Meuwese haar proefschrift ‘When in need, nature is there for you’. Dat deed ze met een helder hoofd en heel relaxt. Dat natuur helpt zie je meteen aan haar.

Daphne, wat heb je precies onderzocht?
Ik onderzocht in hoeverre natuur stress vermindert en ontspanning geeft. Dat natuur positieve kwaliteiten heeft was al langer bekend, maar wat ik me afvroeg was of dat voor iedereen en in verschillende omstandigheden hetzelfde werkt. Als psycholoog en onderzoeker was ik vooral benieuwd naar hoe de natuur werkt als mensen zich minder lekker in hun vel voelen zitten.

Hoe pakte je je onderzoek aan?
Ik deed experimenten waarbij ik mensen eerst met gestrest maakte. Dat deed ik met een schokkende video of door ze aan iets te laten denken waar ze erge spijt van hadden. Daarna werd de onderzoeksgroep willekeurig toegewezen aan één van twee video’s. De ene video was dan bijvoorbeeld een wandeling door een bos, de andere video een wandeling door een stukje stad met cafétjes.

.

.
Ik vroeg regelmatig hoe ze zich voelden en ook achteraf hoe ze met moeilijke gedachten en gevoelens zijn omgegaan tijdens het kijken van de video’s. In totaal hebben er 890 mensen meegedaan aan deze experimenten.

Voor het laatste onderzoek in mijn proefschrift heb ik 12 cliënten geïnterviewd die hun therapie buiten al wandelend in de natuur kregen. Deze interviews zijn helemaal uitgetypt en ik ben daarin op zoek gegaan naar overlappende thema’s om zo een beeld te krijgen van de werking van natuur tijdens therapie.

Wat ontdekte je?
Ik ontdekte dat alleen al kijken naar natuur helpt om negatieve gedachten en gevoelens beter te verwerken. Als mensen last hebben van somberheid of met zichzelf worstelen, dan werkt de natuur juist extra helpend. Dit komt waarschijnlijk omdat de natuur direct een positief gevoel geeft en omdat de natuur aandacht vraagt zonder dat het moeite kost. Het kost je brein weinig moeite om natuur te bekijken vergeleken met het kijken naar gebouwen. Deze processen gaan zo snel dat de natuur al binnen vijf minuten een positieve invloed heeft op hoe je je voelt! Daarnaast speelt mee dat mensen op die momenten onbewust extra gevoelig zijn voor dingen die kunnen helpen, in dit geval de positieve werking van natuur.

Ook voor mensen die in therapie zijn omdat ze even wat hulp kunnen gebruiken heeft de natuur voordelen. De mensen die meededen aan mijn onderzoek lieten weten dat de natuur het levende voorbeeld is van gewoon jezelf mogen zijn, omdat de natuur gewoon is. Dat doet een mens goed en het kan dus helpend zijn om de natuur in te zetten als setting voor therapie. De natuur verminderde stress en zorgde voor meer ontspanning.

Wat kunnen we ermee in de praktijk?
Veel mensen hebben een druk en gestrest leven. Ze hebben moeite om in de hectiek van het leven op adem te komen. Maar als je niet tijdig ingrijpt en voldoende rust neemt om te herstellen dan liggen problemen, zoals een burn-out op de loer. Om het niet zo ver te laten komen heeft de natuur veel meer invloed dan we denken. Een natuurbreak van 5 minuten vermindert dus al stress. Sterker nog, hoe beroerder je je voelt, hoe meer je de natuur nodig hebt, en des te beter het werkt.

Daarom is mijn oproep als psycholoog en onderzoeker om zelf dagelijks de natuur in te gaan en mensen die je begeleidt op het hart te drukken dat ook te doen. Of er in ieder geval naar te kijken. Ook werkgevers wil ik aanmoedigen dit te stimuleren bij hun medewerkers omdat de kans op duurzame inzetbaarheid hierdoor toeneemt.

Wat wil je ons wandelcoaches nog meegeven?
Jullie doen het al en geven mooie voorbeelden van hoe het in de GGZ kan gaan werken. Het werk van wandelcoaches is enorm waardevol om mensen met hun vraagstukken de natuur in mee te nemen.

In het piramidemodel geef ik weer wat 12 cliënten ervoeren die begeleid werden in de natuur tijdens mijn onderzoek. Zij gaven aan dat ze sneller bij hun gevoelens en essentie kwamen. Ze zeiden bijvoorbeeld ‘ik voel me minder een ‘patiënt’ als ik naast iemand loop in de natuur dan dat ik binnen tegenover iemand zit, het voelt gelijkwaardiger’. ‘Het open landschap geeft een gevoel van vrijheid’, ‘mijn stappen zijn lichter, ik loop meer rechtop en voel me ook rechter en sterker maar ook meer ontspannen’. ‘Natuur maakt het een veilige plek om mezelf te zijn’. ‘Omdat ik de therapeut niet recht in de ogen hoef te kijken kan ik makkelijker switchen van mijn hoofd naar mijn hart’. En vooral: ‘De natuur maakt dat ik meer mezelf kan zijn’.

Dus naast elkaar wandelend in de oordeelsvrije natuur geeft je coachee/client bij uitstek de gelegenheid om stil te staan bij zichzelf en om te voelen wat er eigenlijk in hen van binnen om gaat. Dat je naast elkaar loopt en niet zoveel oogcontact hoeft te maken speelt hier waarschijnlijk ook een rol in. Gun jezelf en je coachee de ruimte die er in de stilte kan ontstaan.

Heel stimulerend en hoopvol. Dank voor je hoopvolle onderzoek en fijne samenwerking!
Veel succes!