Empathie? Hoe doe je dat?

Je coachee worstelt met zijn communicatie. Het lukt hem niet om echt contact te maken met collega’s. Hij voelt zich onhandig. Ook privé gaat de communicatie niet over rozen. Hij heeft steeds het gevoel iets verkeerds te zeggen of belandt zonder het te willen in een conflict. Soms durft hij zijn vragen niet te stellen, zijn mening niet te geven. Hij trekt hij zich terug. Alleen zijn is dan veilig.

Kom je het wel eens tegen als (wandel)coach? Herkenbaar?

In het boek De Empathiefactor geeft Marie Miyashiro een praktisch stappenplan om echt contact te maken met jezelf en anderen. Het helpt ons zelf in onze privé- of werkrelaties maar het kan je ook helpen in je werk als (wandel)coach.

Visie

Je coachee ontdekt oprechte communicatie, komt wat meer uit de moeten-sfeer en haalt meer voldoening uit zijn werk. De visie uit de Empathiefactor doet me erg denken aan de visie die ik leerde bij de School voor Zijns oriëntatie.

De visie is prachtig en klinkt eenvoudig. Dat is het niet. Het vergt heldere zelfreflectie, wezenlijke interesse in wat er in jezelf en de ander omgaat, veel oefening en mildheid.

En daarvoor helpt wandelen in de natuur weer.

Empathie? Hoe doe je dat?

We weten wel wat het is, empathie: werkelijk luisteren naar de ander, met respect en aandacht je in de positie van de ander verplaatsen om te voelen wat hij voelt.

Empathie is: niet invullen, geen ongevraagde adviezen geven, niet bagatelliseren of ontkennen. Het gaat om een soort nieuwsgierigheid, om werkelijk willen weten wat er in iemand omgaat.

Maar hoe doe je dit nu echt op een manier waarop je ook op je eigen benen blijft staan? De Empathiefactor geeft een helder stappenplan.

De Basis: Geweldloze Communicatie

Geweldloze Communicatie is de basis in de Empathiefactor. Ik vind de term (het woord ‘geweld’ herhaal je toch maar steeds in je hoofd en communicatie) niet handig maar de uitgangspunten wel.

Hoe zat het ook al weer? Bij Geweldloos Communiceren erkennen we dat de bron van onze gevoelens in onszelf ligt en niet in situaties of andere mensen. Dus we geven geen schuld meer aan de ander of aan een gebeurtenis. Iemand kan iets gezegd hebben dat de aanleiding is van je gevoelens, maar hij is niet de oorzaak. De oorzaak ligt in onszelf, in wat we nodig hebben, waar we naar verlangen. Onze gevoelens wijzen ons daarop. Het zijn richtingaanwijzers. Dus we hoeven niet meer zo te strijden. Dat lucht wel op.

Wat is je behoefte?

Dus de vraag is, wat is je behoefte? Maar we zijn er nog niet, blijkt. Want gevoelens geven ons weer gedachten, we vertellen allerlei verhalen in ons hoofd (of aan anderen) en herhalen die veelvuldig. Ik zie het heel vaak bij coachees: er is een enorme neiging tot analyse, verklaringen vinden voor gevoelens en mogelijke oorzaken. Al die verhalen geven vervolgens ook weer gevoelens! En dat zit je in een vicieuze cirkel. Zucht.

Wat dan? De kunst is om in al onze gevoelens, ideeën en oordelen de behoeften te ontdekken. Dat geeft enorme vrijheid om te doen wat je wilt, om te vragen wat je wilt vragen en te zeggen wat je wilt zeggen. Het maakt je minder kwetsbaar en de kwaliteit van je relaties verbetert.

Het vraagt dus dat je bereid bent verantwoording te nemen voor je gevoelens en behoeften.

Dus, wat is je behoefte?

Behoeften

We hebben allemaal behoeften, verlangens en wensen. Behoeften zijn universeel. Op dat punt is er niets mis. Maar gedoe ontstaat wanneer de behoeften vervuld moeten worden en wat we allemaal uit de kast trekken aan strategieën om te krijgen wat we willen.

Het model van Geweldloos Communiceren omvat eenvoudige stappen. Toch is het best moeilijk. We denken al snel in termen van goed, fout, schuld en onschuld. Maar je kunt zeggen: getriggerde/geraakte gevoelens wijzen op onvervulde behoeften. Dus wat wil je? Verfrissend hoor.

Miyashiro noemt dit zelfempathie en beschrijft het in 4 stappen. Het is de kern van Geweldloze Communicatie:

Stap 1 Neem zuiver waar: beschrijf een gebeurtenis die je raakt, zonder interpretatie.
Stap 2 Identificeer je gevoelens: wat voel je precies?
Stap 3 Ontdek je behoefte: welke behoefte heb je?
Stap 4 Communiceer je behoefte: wat is je verzoek als je je behoefte honoreert?

Bijvoorbeeld: je geeft een presentatie voor een groep collega’s.

Stap 1: Een zuivere waarneming: “Ik zag mijn collega 2 keer met zijn ogen rollen.”
Stap 2: Onderzoek en identificeer je gevoelens. In dit geval (van rollende ogen), voel je bijvoorbeeld irritatie of angst.
Stap 3: Verbind de gevoelens met je behoeften. Wat wil je? Je wilt bijvoorbeeld competent zijn, een duidelijk verhaal vertellen, gehoord worden. Of misschien ook eerlijke feedback.
Stap 4: Doe je verzoek aan jezelf of aan de andere. In dit geval bijvoorbeeld “Ik wil er graag zeker van zijn dat mijn presentatie helder is. Kun je vertellen wat je tot nu toe gehoord hebt?”

Wandelcoach

Als Wandelcoach kun je deze stappen in de natuur doen. De natuur biedt hier een enorme meerwaarde. Bomen, planten, wolken kun je zuiver waarnemen en geïnterpreteerd waarnemen. Je kunt samen met je coachee onderzoeken welke gevoelens natuurelementen in hem of haar losmaken en welke behoeften hij of zij dan heeft. Deze ervaring kun je terugkoppelen aan het oorspronkelijke vraagstuk. Verrassend!

Hoe beoefen je Empathie? Praktische tips.

Maar ja, eenvoudig is het niet. Jij of je coachklant zit zo weer boos of angstig te wezen met alle persoonlijke interpretaties. Dus het vraagt oefening. Oefen-ideeën uit het boek:

• Schrijf elke dag in een dagboekje over de vier stappen van zelfempathie (waarnemingen, gevoelens, behoeften, verzoeken).
• Sta bewust stil bij je gevoelens en behoeften op vaste momenten op de dag, bijvoorbeeld driemaal daags bij de maaltijd.
• Voer een kort gesprekje (10 min) met een vertrouwd iemand waar je ongegeneerd praat over hoe een gebeurtenis je raakt. De ander spiegelt je gevoelens en raadt je behoeften en helpt zo je zelfempathie vorm te geven.
• Focus op gevoelens en behoeften van een ander. Je empathisch verbinden met anderen is een van de manieren om verbinding te maken met jezelf.
• Mediteer of ga even rustig zitten om je lichaam te voelen en je ademhaling te volgen.
• Wandel in de natuur. Je komt tot rust en je hoofd wordt helder. Deze tip stond niet in het boek…

Bovenstaande oefenideeën kun je als huiswerk suggereren aan je coachklant.

Er is nog veel meer over te zeggen over dit prachtige thema. Lees de Empathiefactor en ontdek ook de betekenis voor groepen, teams en organisaties.

Veel lees-, wandel- en coachplezier!

Heb je vragen of opmerkingen? Bel of mail me of vertel het ons op het weblog.

Hartelijke groet,

Hilde Backus

© Het Coach Bureau